Zoals de naam Ruinerwold al doet vermoeden, is Ruinerwold ontstaan vanuit het toenmalige klooster in Ruinen. Het woord wold(e) of woud(e) is afgeleid van het Oudnederlandse woord walt, Middelnederlands wout, wat 'uitgestrekt, ongeëxploiteerd bos' of 'zompig bos’ betekent. Tot ongeveer de 10e eeuw was het veengebied, waar nu het dorp Ruinerwold te vinden is, dermate nat dat het voor de toenmalige mens geen gebruikswaarde had en er was vermoedelijk geen sprake van bewoning. In een akte van 1141 kunnen we lezen, dat het veengebied tussen Ruinen en Meppel door Bisschop Herbert van Bierum wordt geschonken aan de kerk van Ruinen. Hoewel de echtheid van deze akte wordt betwijfeld (het betreft een 15e eeuwse kopie, gevonden tussen de oudste stukken van het klooster van Dickninge) mogen we aannemen dat een eventuele vervalsing betrekking heeft op de overdracht, niet op het benoemen van de streek (de overdracht zou mogelijk niet zijn gedaan door de Bisschop maar door de Heren van Ruinen). In 1141 is dit gebied al gedeeltelijk ontgonnen en bewoond, we kunnen in dezelfde akte lezen dat er tienden (een soort van belastingen) over dit gebied werden ontvangen. In 1662 is de oudste vermelding van de naam Ruinerwold gevonden.
Bezienswaardigheden in Ruinerwold:
Ruinerwold telt 29 rijks monumenten en 14 provinciale monumenten.
O.a. de Bartholomeüskerk ("Hervormde kerk"), die net buiten het dorp in de buurtschap Blijdenstein staat. De kerk dateert uit de vijftiende eeuw, hoewel sommige onderdelen nog enkele eeuwen ouder zijn. De originele "duivelsroosters" zijn er nog en ook het "boograampje". Dit was het nog aanwezige "leprozenraam" waardoor mensen met een besmettelijke ziekte de kerkdiensten buiten konden volgen! Deze kerk is voor belangstellenden te bezichtigen.
In april biedt de Dokter Larijweg jaarlijks een bijzondere aanblik met ongeveer 1400 bloeiende perenbomen langs de oude boerderijen. De peren die aan deze bomen groeien worden op de eerste zaterdag van oktober bij opbod geveild, om daarna door de “hoogste bieder” geplukt te worden. Een happening op zich om dit schouwspel mee te maken.
Tussen de Dokter Larijweg en de Wolddijk bevindt zich de grootste grasdrogerij van Nederland.
Aan de weg Haakswold naar Meppel is begin 20e eeuw op nummer 8 een opzichtige chinoiserie aan een 19e-eeuwse boerderij vastgebouwd als ouderwoning. Dorpstimmerman Klaas Smilde bouwde deze in opdracht van de eigenaar van de boerderij die het originele bouwwerk had gezien op de Wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs en een ansichtkaart daarvan had meegebracht. Oorspronkelijk bevond zich ook een Chinees-Hollands bruggetje voor het huis, maar bij de verbreding van de Haakswold, is dit verdwenen.
Het voormalige gemeentehuis aan Dijkhuizen is een bijzonder pand. Het gebouw is in 1903 in neorenaissancestijl herbouwd, onder architectuur van Gerhardus Otten. In 2024 is dit prachtige gebouw geheel verbouwd - zonder inbreuk te doen aan de buitenkant van het gebouw - waardoor er nu 9 verschillende appartementen in zijn ontstaan.
Ruinerwold telt een groot aantal monumentale boerderijen, waarvan er één als museumboerderij is ingericht: aan de Dokter Larijweg staat "De Karstenhoeve" met zijn authentieke interieur, uit 1614. In en om de boerderij kun je zien hoe de rijke herenboeren hier vroeger leefden. De moeite van een bezoek waard. Aan het Boerpad staat "Van Bovendijk", een nog in gebruik zijnde klassieke boerderij.
Oldtimerdag, 3de zaterdag in augustus, het draaiboek voor oldtimerdag Ruinerwold is weer uit de kast gehaald en bijgewerkt. Op 17 augustus (de 3de zaterdag) '24 vond de 30ste editie plaats. Waar de vrijdag voor de Oldtimerdag wisselvallig was met meerdere buien, scheen de zon op zaterdag al vroeg en er was bijna geen wolkje aan de lucht. Een lekkere 24 graden, als vanouds mooi weer bij de Oldtimerdag, wat een geluk! Mooi voor een dagje uit, want heel veel mensen weten de weg naar Ruinerwold te vinden.
Wat kwamen er weer prachtige voertuigen tevoorschijn. Niet alleen uit Nederland, er waren ook meerdere buitenlandse deelnemers. Er waren dit jaar een recordaantal voertuigen, maar liefst 1800 deelnemers schreven zich in. Ook qua bezoekers was het drukker dan ooit. . 'Zien en gezien worden', na al die jaren nog steeds het motto van het gratis te bezoeken evenement. Aan de succesformule wordt uiteraard niet of nauwelijks meer getornd. Wat in '93 begon als piepklein oldtimertreffen is inmiddels uitgegroeid tot een niet meer weg te denken evenement.
Grootste en gratis openlucht evenement. "De oldtimerdag in Ruinerwold is één van de grootste en gratis te bezoeken evenementen op dit gebied van ons land" volgens stichtingsbestuurslid Henk Westerbeek en man van het eerste uur.
Het geheim? 'de gemoedelijkheid en laagdrempeligheid. Je kunt hier op je gemak de boel bekijken en een praatje maken met de bezitters van de oude voertuigen. De man die het hele jaar aan zijn solex heeft gesleuteld is hier net zo belangrijk als de eigenaar van een T-Ford uit de jaren '20 van de vorige eeuw. Dat verklaard gelijk ook waarom heel veel bezitters elk jaar terugkomen. Als aan het eind van de dag de voertuigen Ruinerwold verlaten, vermaakt menigeen zich bij de horeca waar de afterparty van start gaat. Met de zon er nog steeds bij, blijft het gezellig en klinken er vooral positieve geluiden over deze 30e editie! Om het evenement in goede banen te leiden wordt het bestuur bijgestaan door ongeveer 150 vrijwilligers. We hebben het gezien: positief gestemd gingen ze er voor 100% voor! Aan hen zal het niet liggen.
'Rondje Ruinerwold'. In het eerste weekend van december kan men van een 'rondje Ruinerwold' genieten. er is dan een route langs allerlei bedrijven, monumentale panden en de kerk, uit de 14de eeuw. Men kan deze dan - meestal sfeervol ingericht- ook van binnen bezichtigen, de moeite van een bezoekwaard!
De Drentse koe, “leukste speeltuin in Drenthe”!
In 2023 door de ANWB uit geroepen tot het leukste uitje van Drenthe en met goud bekroond.
Speel- en IJsboerderij De Drentse Koe -Wolddijk 23 - in Ruinerwold is een binnen- en buitenspeeltuin met een ‘boerderijthema’.
Binnen én buitenspelen
Het buitenterrein biedt diverse speeltoestellen, springkussens, traptrekkers, mammoet skelters, grote zandbak, kabelbaan en een dierenweide met konijnen, geiten, ezels en kippen. Sinds kort is het speelterrein uitgebreid met een spiksplinternieuwe pumptrackbaan. De ATB-fiets staat voor je klaar en er zijn helmen aanwezig (verplicht). Hier kun je naar hartenlust racen en sjezen. In de verwarmde speelschuur bevindt zich o.a. een discodansmat, unieke speelmanege, bouwzolder, klim- en glijtoren en een “glow in the dark” benedenverdieping met o.a. pannavoetbal en oud Hollandse spelen. Er is ook een interactieve overdekte waterspeelplaats en een klimavontuur boven de koeienstal. Naast de speelweide is er in het seizoen ook een maisdoolhof. Kortom: Kinderen kunnen hier heerlijk spelen met een ‘boerengevoel’. Zowel buiten als binnen is er bij mooi en minder mooi weer volop vermaak voor een hele dag plezier.
De Drentse Koe: een perfecte gelegenheid voor een dagje uit. Of je nu op vakantie bent of een leuk uitje wil met de kids,